Heb jij een winnaarsmentaliteit of kruip je in de slachtofferrol?

Vanuit alles wat jij in het verleden gedaan of meegemaakt hebt, heb je een patroon ontwikkeld. Dit patroon bepaald hoe je de wereld ziet, hoe je uitdagingen aangaat en hoe je omgaat met tegenslagen. Je kunt de wereld bekijken vanuit een winnaarsmentaliteit of in de slachtofferrol kruipen.

Hoe je reageert op situaties, zegt veel over het geloof in jezelf en in de wereld om je heen. Het zegt ook veel over hoe je overkomt op anderen, en hoe zij daarop weer op jou reageren. Vaak zit je vast in een patroon, zonder dat je het zelf doorhebt.

In de basis kunnen we een dramadriehoek en een winnaarsdriehoek onderscheiden. Bij beide driehoeken horen drie rollen vanuit waar je kunt handelen. Ook is het bepalend voor hoe je op anderen reageert.

Laten we eerst eens kijken naar de driehoek waar de meeste negatieve emoties in schuil gaan en daarna naar de driehoek met de meeste positieve emoties.

De dramadriehoek

De drie rollen in deze driehoek zijn als volgt:

Aanklager: Je reageert agressief, hebt commentaar op alles en oordeelt over anderen. Wanneer je je als aanklager gedraagt, onderschat je andermans kunde en integriteit. Je haalt de ander constant naar beneden en weet dat je het zelf beter doet.
Redder: Je bent extreem behulpzaam, offert jezelf op waar nodig en vind het fijn om belangrijk gevonden te worden. Om er toe te doen. Wanneer je je als redder gedraagt, onderschat je de capaciteit van anderen om voor zichzelf te denken.
Slachtoffer: Je voelt je onderdrukt, hulpeloos en hebt het gevoel dat jouw mening er niet toe doet. Je klaagt over dingen die niet gelukt zijn en haalt jezelf naar beneden. Je bent negatief ingesteld en vind het lastig het positieve te zien in jezelf.

De mensen die de wereld vanuit de dramadriehoek beleven, zitten vast in het verleden. Ze refereren de huidige situatie constant aan wat geweest is, en wat gebeurd is. De situaties uit het verleden zullen waarschijnlijk leidend zijn voor wat er nu gebeurt. Er veranderd toch nooit iets.

De winnaarsdriehoek

De drie rollen in deze driehoek zijn als volgt:

Assertief: Je bent je bewust van jouw eigen gevoelens, behoefte en wensen. Je oordeelt niet over de mening of het gedrag van anderen, maar probeert te begrijpen waarom anderen zo denken. Je spreekt vanuit “ik”, en valt anderen niet aan door vanuit “jij” te praten. Je accepteert andermans kunde en integriteit.
Zorgend: Je helpt indien gevraagd andere mensen. Je zorgt voor ze en begrijpt ze. Je hebt niet de behoefte dat je belangrijk gevonden wordt maar doet graag iets goeds voor de mensen om je heen. Je accepteert andermans capaciteit om voor zichzelf te denken.
Kwetsbaar: Je stelt je kwetsbaar op wanneer je met anderen in gesprek bent. Je durft het toe te geven als je verkeerd zit en maakt ook excuses wanneer de situatie er om vraagt. Je kijkt naar jezelf en weet waar je je nog kunt ontwikkelen.

De mensen die de wereld vanuit de winnaarsdriehoek beleven, kennen hun eigen kracht en weten dat anderen niet precies zoals zij zelf zijn, maar een ander referentiekader hebben. Ze hebben respect voor de mening van anderen en proberen deze te begrijpen, zonder te oordelen.

Ben jij een winnaar of een slachtoffer?

Hoe kies jij ervoor de wereld te zien? Is dit vanuit een pessimistische of optimistische blik? Wanneer er iets fout gaat, durf je dan naar jezelf te kijken of geef je liever een externe factor de schuld? Doe je iets omdat je het wil, of omdat het moet?

Wanneer je in de slachtoffer rol zit, kan dit erg vermoeiend zijn voor jezelf. Je bent jezelf constant aan het vergelijken met anderen en ziet overal het negatieve van in. Wanneer je in de winnaarsmentaliteit zit, zie je overal het positieve van in en denk je in kansen in plaats van in moeilijkheden.

In welke van deze driehoeken kun jij jezelf plaatsen? Hoe handel en reageer jij op situaties en kansen? Probeer je hier de komende dagen bewust van te worden, en probeer om te buigen wat je denk wanneer je in een rol van de dramadriehoek zit.

Ik wil versus ik moet

Als je denkt vanuit “ik moet”, ben je reactief in de omgang met situaties. Je reageert op het gevolg van wat er gebeurd is. Je kunt er zelf niets aan doen.

Wanneer je denkt vanuit “ik wil”, ben je proactief in de omgang met situaties. Je beseft dat je een keuze hebt en reageert proactief op wat komen kan. Je creëert zelf bewust de beste situatie die je voor ogen hebt.

Het vergt moed om dit te veranderen, maar het is de moeite waard. voor je het weet is het een gewoonte geworden om zo te denken.

Een voorbeeld

Stel dat je een klus moet doen op het werk waar je eigenlijk geen zin in hebt. Jouw manager heeft je gevraagd 100 dubbele ansichtkaarten met de hand te beschrijven en het adres op de envelop te schrijven, om aan klanten excuses aan te bieden voor iets dat mis gegaan is. De manager heeft het speciaal aan jou gevraagd, dus je komt er niet onder uit.

Je kunt nu denken “shit, ik moet ook altijd alle vervelende klusjes oppakken. Ik heb er echt geen zin in”. Hierdoor creëer je voor jezelf een negatieve energie, waardoor je als een berg opziet die 100 kaarten en enveloppen te schrijven. Je doet het wel, maar met tegenzin en veel gemopper.

Wanneer je vanuit de winnaarsmentaliteit denkt, heb je een andere kijk op de situatie. “Oh, dat is niet leuk en schopt m’n dag een beetje in de war. Maar goed, ik snap dat het moet gebeuren. Misschien kan ik even op de afdeling vragen of anderen tijd hebben om me te helpen, als we er 20 per persoon doen zijn we allemaal maar een kwartiertje bezig”. Hierdoor zet je je schouders er onder en ervaar je het eigenlijk niet als last.

ONbeperkende overtuigingen

Als je vanuit de winnaarsmentaliteit handelt, beperk je jezelf niet in wat je doet of kunt. Je gaat uit van het positieve. Hierdoor is veel meer mogelijk dan je wellicht vooraf denkt. Wees meer zoals Pippi Langkous, “ik heb het nog nooit gedaan, maar ik denk dat ik het wel kan”.

Op deze manier ga je er vanuit dat het goed gaat komen, ongeacht de kennis of ervaring die je hebt met de uitdaging waar je voor staat. Je gaat automatisch op zoek naar manieren om het doel te bereiken. Je zit niet vast in een negatieve spiraal maar zoekt mogelijkheden om tot het gewenste resultaat te komen.

Probeer voor jezelf de komende periode jouw gedachten eens om te buigen. Als je merkt dat je negatief ben, keer het “ik moet” dan om in een “ik wil” en kijk eens welke invloed dat op je heeft.

Meer lezen? Misschien zijn deze blogs ook interessant!
Jouw hart-brein heeft meer impact dan je zou denken
Als ik dat heb, dán ben ik gelukkig!
De basisemoties: liefde en angst