Verander jouw overbodige gedragspatronen

Verander jouw overbodige gedragspatronen: wees wie je werkelijk bent!

Veel van wat we doen, doen we op de automatische piloot: tanden poetsen, veters strikken, adem halen.. En dat is maar goed ook: stel je voor dat je er elke keer bij na moet denken als je een letter wilt intypen op je toetsenbord. Dat zou niet te doen zijn.

Er ook dingen die we op de automatische piloot doen, die onderdeel van ons gedragspatroon zijn geworden, zonder dat we er eigenlijk baat bij hebben. We doen iets op de automatische piloot, omdat we ons dat in het verleden hebben aangeleerd. Toen hielp het, maar helpt het nu nog steeds? Tijd om jouw gedragspatronen onder de loep te nemen!

Een gedragspatroon is een ingesleten gewoonte die zich telkens herhaalt. Een gewoonte ontstaat doordat je iets meerdere keren doet: je kunt jezelf dingen aan en afleren, net wat jou het beste dunkt op dat moment.

Een klein voorproefje over gedragspatronen heb je hier kunnen lezen, in deze blog krijg je de tools om zelf jouw overbodige gedragspatronen te veranderen! Maar voor je die uitleg leest, krijg je eerst meer toelichting op wat een gedragspatroon is en hoe deze ontstaat.

Hoe ontstaat een gedragspatroon?

Het ontstaan van een gedragspatroon gebeurt niet in een dag tijd: daar is langer voor nodig. Doordat eenzelfde soort situatie zich telkens opnieuw voordoet, ontstaat een patroon in de reacties die jij geeft. Jouw hersenen leggen verbindingen tussen de situatie en de reactie en stelt dit in als jouw eerste manier van reageren als de situatie zich weer opnieuw voordoet.

Gedragspatronen ontstaan uit beperkende overtuigingen

Een gedragspatroon ontstaat uit een beperkende overtuiging. Beperkende overtuigingen, zijn overtuigingen die je je hebt aangeleerd omdat je jezelf wilde beschermen tegen iets wat niet fijn was.

Voorbeelden van beperkende overtuigingen zijn onder meer

Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg
Ik moet hard werken om geld te verdienen
De mening van anderen is belangrijk voor wie ik ben
Mijn scholing is niet voldoende om mijn dromen na te jagen
Ik heb niet genoeg ervaring om dat te doen
Het is normaal om mezelf weg te cijferen voor anderen

Stel dat jij je de mening van anderen erg aantrekt. Dit kan zich uiten in een gedragspatroon waarbij je telkens om bevestiging vraagt van anderen voor je iets doet. Dit is niet alleen vervelend voor jezelf, maar kan ook lastig zijn voor anderen.

Een voorbeeld van het ontstaan van een gedragspatroon

“Wat een lelijke klei poppetjes!”

Wellicht was je als kind erg creatief en maakt je graag allerlei poppetjes met klei. Hele fantasiewerelden maakte je met klei; je kon je uren vermaken door het spelen met jouw eigen creaties. Je vond het heerlijk.

Toch kwam jouw grote zus telkens pesterig langs om je te vertellen dat jouw fantasiewereld niet goed genoeg was. Je ene keer miste je nog een auto voor jouw poppetjes, de andere keer gaf ze aan dat je nog een baby nodig had omdat het gezin nu niet compleet was.

Om jouw zus te pleasen, betrok je haar meer bij jouw spel. Je maakte iets of legde haar je ideeën voor: als zij er enthousiast van werd, ging jij er mee aan de slag. Zo bewaarde jij de lieve vrede thuis en zorgde je er ook voor dat je je meer geliefd voelde, je meer bevestigd voelde.

“He verdorie, waarom doe je dat nou?”

Toen je een jaar of acht was, hoorde je van je ouders vaak een negatieve terugkoppeling als je iets gedaan had. “Waarom lijk je niet meer op je grote zus?” of “Waarom heb je dat nou gedaan, je weet toch dat dat niet de bedoeling is!”

Als kind zijnde wil je eigenlijk alleen maar bevestiging van jouw ouders: je wilt je geliefd voelen en je wilt dat zij blij zijn. En dus ga je je in allerlei bochten wringen om dat voor elkaar te krijgen. Je zorgt ervoor dat je vooraf al aan je ouders vraagt of iets goed is, of het idee voor jouw tekening leuk is, of je iets wel of niet mag doen.

Zulke situaties creëren een patroon in jouw gedrag

Wanneer je drie tot vijf van zulk soort situaties mee maakt, wordt je telkens bevestigd dat je maar beter de mening van anderen kunt vragen voor je iets doet, zodat je niets fout doet. Want dat wil je niet, en zeker niet als je nog een klein kind bent.

Je zorgt ervoor, dat je het negatieve commentaar dat je misschien kunt krijgen, een stap voor bent. Zo bescherm je jezelf tegen de negatieve invloeden die misschien komen. Je maakt zo iedereen blij en stelt voor je gevoel niemand meer teleur.

Dit gedragspatroon functioneerde voor jou als een soort overlevingsmechanisme. Je hebt als kind jouw familie nodig; je kunt niet op achtjarige leeftijd zomaar zelfstandig de wereld instappen en jouw ouders gedag zeggen. En dus pas je je aan. Je zorgt ervoor dat de mensen om je heen tevreden zijn, dat je voldoet aan hun verwachtingen.

Wat heeft zo’n gedragspatroon voor effect?

Door telkens bevestiging te vragen, doe je jezelf tekort: je bevestigt (onbewust) voor jezelf dat je niet goed genoeg bent en dat je anderen nodig hebt om de juiste weg in te slaan.

Daardoor houdt je jezelf klein en doe je eigenlijk nooit spontaan wat je hart je ingeeft: je zult altijd eerst het gesprek aangaan met een ander om bevestiging te zoeken voor hetgeen dat je wilt. Zo weet je dat je niets verkeerd doet en iedereen tevreden stelt.

Het patroon dat je in jouw jeugd diende, dient je niet meer als volwassene. Het is een overbodig gedragspatroon geworden. Als volwassene ben je namelijk wél in staat om aan te geven wat je wilt, waarom je iets doet of om te besluiten dat je niet luistert naar de mening van een ander.

Herken een overbodig gedragspatroon

Stel dat je in jouw werk als commercieel medewerker soms klanten op kantoor moet ontvangen om een offerte te bespreken. Je hebt die offerte zelf gemaakt en je weet dat het goed is. Je staat achter wat je aangeboden hebt en weet dat de klant eigenlijk geen nee kan zeggen.

Toch wil je voor je de afspraak hebt, nog even met jouw chef zitten om het gesprek voor te bereiden. Je wilt graag goedkeuring op de argumenten die je gaat gebruiken, om de klant over te halen. Diep van binnen weet je dat jouw argumenten prima zijn en dat jouw chef het er mee eens is, maar het voelt niet goed om het gesprek aan te gaan zonder voorbespreking.

Elke keer als je een gesprek op kantoor hebt, wil je dit het liefst samen voorbereiden. Jouw chef heeft al eens aangegeven vertrouwen te hebben in je en dat je dit prima zelfstandig kunt. Toch durf je het nog niet aan om het gesprek in te gaan zonder het samen voor te bereiden.

Hoe herken je hierin een overbodig gedragspatroon?

Eigenlijk wordt al aangegeven dat je prima functioneert en dat de gesprekken vooraf niet nodig zijn. Er wordt aangegeven dat er vertrouwen is in jouw kennis & kunde. Doordat jij vroeger wel die bevestiging nodig had om vooruit te kunnen, blijf je bevestiging vragen in allerlei situaties. Zo ook op he werk.

Je kunt dit terug herleiden naar jouw jeugd: je wil niet dat mensen achteraf teleurgesteld of boos zijn om iets wat jij gedaan hebt. Je wilt iedereen tevreden houden en iedereen pleasen.

Dat dit gedragspatroon overbodig is geworden is wel duidelijk door de reactie van jouw chef. Tijd om meer op jezelf te vertrouwen en zelfstandig te doen waar je goed in bent!

Welke signalen kunnen wijzen op een gedragspatroon?

Vaak zijn we er ons niet van bewust dat een patroon vaker terug komt, tot we er bij stil staan. Een overbodig gedragspatroon kun je herkennen aan de volgende signalen:

In bepaalde situaties reageer je telkens hetzelfde
Je geeft een reactie die je eigenlijk graag anders zou willen zien
Het onderwerp kun je niet loslaten: het blijft malen in je gedachten en je blijft maar denken “wat als ik dat gezegd of gedaan zou hebben”
Je legt altijd de focus op anderen, bijvoorbeeld door hen te willen pleasen / aardig gevonden willen worden / vriendelijk te zijn / altijd ja te zeggen
Sommige situaties of mensen vermijdt je als het even kan
Je emotioneel voelen na afloop van een gesprek over een bepaald onderwerp
Je voelt je soms een speelbal van de situatie of mensen om je heen

Analyseer de stappen van het patroon

Voor je een overbodig gedragspatroon kunt gaan veranderen, zul je moeten weten hoe een gedragspatroon tot stand komt. Je kunt meerdere stappen herkennen:

Er is een aanleiding
Deze zorgt voor gevoelens die je niet wilt hebben
Je wilt de gevoelens die je niet wilt hebben voorkomen
Je neemt tegenmaatregelen om je in de toekomst niet meer zo te voelen

In het eerder genoemde voorbeeld kun je deze stappen als volgt indelen

Je krijgt commentaar op wat je doet
Het zorgt voor negatieve gedachtes: ik ben niet goed genoeg, ik kan niets alleen, anderen weten alles beter dan ik
Je voelt je hierdoor verdrietig, angstig en hebt geen zelfvertrouwen meer
Voortaan vraag je bevestiging voor je iets doet, zo hoef je deze gevoelens niet meer te voelen!

Welk gedragspatroon is voor jou overbodig?

Waarschijnlijk heb jij ook reacties in bepaalde situaties, waarvan je niet weet waarom je dat eigenlijk doet. Die je graag anders zou willen zien. De eerste stap is bewustwording: we doen veel dingen met ons onbewuste brein (gewoontes zoals bijvoorbeeld het tanden poetsen en ademhalen, maar ook hoe we reageren op iets) die je pas kunt doorbreken als je er bij stil staat dat je iets doet.

Wanneer je zo’n reactie voor ogen hebt, neem dan de vier stappen hierboven door. Breng voor jezelf in kaart in welke situaties dit voorkomt, waarom je dit doet en wat je in zo’n situatie doet.

Veelvoorkomende (en vaak overbodige!) gedragspatronen houden verband met:

Je niet goed genoeg voelen
Bevestiging zoeken bij anderen
Perfectionisme
Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel
Denken dat je iets niet alleen kunt
Het gevoel hebben dat je alles verkeerd doet

Verander jouw gedragspatroon!

Nu je weet waarom je iets doet en je bent je er bewust van wanneer je het doet, kun je gaan kijken naar verandering van jouw overbodige gedragspatroon.

Wat was in dit geval de aanleiding voor jouw reactie?
Welke negatieve gedachtes of gevoelens ervaarde je?
Hoe reageerde je vanuit deze gedachtes en gevoelens?
Waar komt dit vandaan?
Wat probeer je te verbergen of compenseren?
Wat is de waarheid die op dit moment beter past dat jouw huidige gedragspatroon?
Welke reactie wil ik liever geven?

Als je dit voor jezelf kunt beantwoorden, ben je bewust bezig om jouw gedragspatroon aan te passen naar eentje die je wel dient.

Verandering gaat niet zomaar overnacht, maar zal meerdere keren nodig hebben om als nieuwe gewoonte en patroon in te slijten. Iets wat je in jaren hebt aangeleerd, zal ook wat tijd nodig hebben om aangepast te worden. Wees dus een beetje lief voor jezelf!

Wil je hulp bij het wegnemen van overbodige gedragspatronen?

Wanneer je vast zit in gedrag, kan het lastig zijn dit zelfstandig aan te passen. Vaak weet je niet precies hoe je iets moet aanpakken of kom je niet tot de kern.

Om toch wel tot de kern te komen is intuïtieve coaching uiterst effectief: hiermee komen we samen snel tot de kern en kunnen we jouw blokkades wegnemen, om er zo voor te zorgen dat je sterker in je schoenen staat en kunt worden wie je daadwerkelijk bent.

Wil je meer weten over of ik je kan helpen? Via de agenda kun je een kennismakingsgesprek inplannen. Samen kunnen we doornemen wat jouw hulpvraag is en hoe ik jou hier bij kan helpen.